Osoby jadące drogą z Ustrzyk Dolnych do Ustrzyk Górnych, zjeżdżając z góry do Lutowisk, z pewnością kojarzą charakterystyczną sylwetkę miejscowego kościoła, wyraźnie zaznaczającą się w panoramie miejscowości. Warto jednak zaznaczyć, że do końca XIX wieku w Lutowiskach nie było świątyni rzymskokatolickiej. Mieszkańcy wsi obu obrządków modlili się w drewnianej cerkwi, która spłonęła w 1896 roku. Dwa lata później powołano komitet kościelny, którego staraniem powstała tymczasowa drewniana kaplica rzymskokatolicka, w której przez siedem lat sprawował posługę siedemdziesięcioletni ks. Piątkiewicz. Jego następcą został ks. Michał Huciński (1870–1936), który pełnił posługę w Lutowiskach przez następne trzy dekady.
Ks. Michał Huciński urodził się w 1870 roku w Hucisku Nienadowskim. Święcenia kapłańskie otrzymał 1896 roku, a do Lutowisk trafił 9 lat później. Jego pierwszą inicjatywą było powstanie Domu Polskiego, w którym odbywały się spotkania mieszkańców oraz wydarzenia kulturalne. Wkrótce w Domu Polskim została powołana czytelnia.
Budowa kościoła w Lutowiskach
12 maja 1907 roku odbyło się uroczyste poświęcenie placu budowy nowego kościoła. Na uroczystość tę przybyli nie tylko mieszkańcy Lutowisk oraz okolicznych wsi, ale również Polacy z Turki i powiatu samborskiego. Początkowo wszyscy zgromadzili się w pobliżu prowizorycznej kaplicy, skąd po sumie uformowano procesję: „Był to widok bardzo wspaniały, imponujący, kiedy wielka procesja z mnóstwem chorągwi wśród śpiewu pieśni nabożnych polskich i ruskich przechodziła przez miasto. Przy wejściu na grunt postawiono wspaniałą bramę triumfalną, a w środku gruntu, gdzie ma stanąć kościół, wysoki, okazały krzyż”.
Kapłan, starając się o pozyskanie środków na budowę, kwestował zarówno na terenie Galicji, jak i w Wiedniu. A w 1912 roku udał się na zaproszenie polskich górników do Nadrenii. Wysokość datków przekazywanych na budowę, ks. Huciński systematycznie publikował w prasie lwowskiej. Zwrócił się również z prośbą o wsparcie finansowe do europejskich monarchów. Na jego apel odpowiedział jedynie król Wielkiej Brytanii Edward VII, który ofiarował pewną kwotę na budowę świątyni.
Rzymskokatolicka parafia w Lutowiskach
Parafia rzymskokatolicka w Lutowiskach została oficjalnie utworzona w 1913 roku, gdy wydzielono ją z parafii w Polanie. Obejmowała oprócz Lutowisk dwadzieścia okolicznych wsi. Pomimo rozległego obszaru nie miała zbyt wielu wiernych – 1938 roku liczyła 683 dusze, z czego niespełna 200 zamieszkiwało Lutowiska.
Przerwę w budowie kościoła przyniósł wybuch I wojny światowej. Nieukończona jeszcze świątynia została znacznie uszkodzona w trakcie działań wojennych w 1915 roku. Sam proboszcz został aresztowany przez Rosjan, a do Lutowisk powrócił dopiero po kilku miesiącach. Budowę kościoła ukończono ostatecznie w latach dwudziestych ubiegłego stulecia. W 1923 roku świątynia została konsekrowana przez biskupa sufragana Karola Fiszera.
Modlitewne wsparcie dla mieszkańców wszystkich wyznań
Pierwszy lutowiski proboszcz zyskał szacunek nie tylko wśród Polaków, ale również miejscowych Ukraińców oraz Żydów. Panować miało powszechne przekonanie, że modlitwy ks. Hucińskiego mają szczególną moc. W związku z tym do Lutowisk przyjeżdżali z prośbą o wsparcie modlitewne mieszkańcy wielu bieszczadzkich miejscowości, i to nie tylko wyznania rzymskokatolickiego.
Ks. Michał Huciński zmarł 6 stycznia 1936 roku. Jego pogrzeb zgromadzić miał tłum złożony z pięciu tysięcy osób, wśród których znajdowali się przedstawiciele wszystkich nacji zamieszkujących miasteczko i okolicę. Nad trumną zasłużonego dla Lutowisk duszpasterza przemawiali księża greckokatoliccy, a w imieniu żydowskiej ludności miasteczka przemawiał dr Artur Gluck. Ks. prałat Michał Huciński został pochowany przy kościele, do którego powstania walnie się przyczynił.
Ilustracje
- Płaskorzeźba ks. Hucińskiego na zewnętrznej ścianie prezbiterium kościoła w Lutowiskach [fot. Ł. Bajda]
- Kościół pw. św. Stanisława Biskupa w Lutowiskach [fot. G. Bajda]
- Kościół w Lutowiskach w 1938 [Zbiory Mietelskich; Wikipedia]
- Wnętrze kościoła w Lutowiskach 1938 [Zbiory rodziny Mietelskich; Wikipedia]
- Lutowiska – widok na miejscowość 1938 [Zbiory rodziny Mietelskich; Wikipedia]
- Pogrzeb ks. Michała Hucińskiego [Zbiory Jadwigi Sklepkiewiczowej]
- Pogrzeb ks. Michała Hucińskiego [Zbiory Jadwigi Sklepkiewiczowej]
- Anons prasowy zamieszczony przez ks. Hucińskiego w 1906 roku
- Kościół w Lutowiskach [fot. Ł. Bajda]
